დანის შეძენისას მნიშვნელოვანია, ვიცოდეთ თუ რისთვის ვიყდულობთ: სალაშქროდ, სანადიროდ, სათევზაოთ თუ უბრალოდ სილამაზისთვის? ამისთვის კი საჭიროა, საბაზისო ცოდნა გვქონდეს თუ, რომელი ფოლადია გამოყენებული ცივი-იარაღის დასამზადებლად. ფოლადი იყოფა სხვადასხვა ჯგუფებათ, განსხვავდებიან ქიმიური შემადგენლობით და თვისებებით. ზუსტად ამ საკითხებზე ვისაუბებ დღევანდელ ბლოგ-პოსტსი.
ევროპული ფოლადი - მაგალითად Cronidur 30, გერმანიაში წარმოებული, მარტენსიული ფოლადია. გამოირჩევა გამძლეობით. კოროზიის მიმართ, რა თქმა უნდა, მდგრადია. 4116 Krupp კი, გერმანული ბიუჯეტური ფოლადია.
Elmax, უჟანგავი საიარაღო ფოლადია (tool steel), მიეკუთვნება ფხნილთა მეტალურგიას. მას ავსტრიული კომპანია Böhler-Uddeholm აწარმოებს. გამოირჩევა კოროზიის მიმართ მდგრადობით. სიბასრეს დიდხანს ინარჩუნებს. Elmax ეს არის: ფასისა და ხარისხის იდეალური სინთეზი. Elmax-ის შემადგენლობას თუ გადავხედავთ, ძალიან წააგავს, ამერიკულ 440C-ს.
Microtech 123-12BH Special Bounty Hunter Ultratech AUTO OTF ($325.00)
Elmax-ის შემადგენლობაა: ნახშირბადი (C) 1,7%, სილიციუმი (Si) 0,8%, მანგანუმი (Mn) 0,3%, ქრომი (Cr) 18,0%, მოლიბდენი (Mo) 1,0%, ვანადიუმი (V) 3,0%.
ავსტრიული კომპანია Böhler-Uddeholm, პრემიუმ კლასის ფოლადს Böhler M390-ს აწარმოებს. ფართოდ გამოიყენება: სამედიცინო და ქირურგიულ ინსტრუმენტებში. M390 ფოლადისგან დამზადებული დანის პირები, მდგრადია კოროზიის მიმართ. არ უშინდებიან რთულ გამოწვევებს. სიბასრეს კი უზრუნველყოფს, ვანადიუმისა (V) და ქრომის (Cr) მაღალი შემადგენლობა.
Shirogorov Quantum Flipper ($1,095.00)
M390-ის შემადგენლობა: ნახშირბადი (C) - 1,90%, ქრომი (Cr) - 20,00%, მოლიბდენი (Мо) – 1,00% , ვანადიუმი (V) – 4,00%, სილიციუმი (Si) - 0,70%, მანგანუმი (Mn) - 0,30%, ვოლფრამი (W) - 0,60%.
M390 ფოლადის ანალოგებია: აშშ Duratech 20CV (CPM 20CV), CTS-XHP, CTS 204P.
Sandvik - მარტენსიული, ქრომოვანი შვედური ფოლადია. გამოირჩევა: ელასტიურობით, მოქნილობით.
Opinel N08 Folding Knife ($17)
ჩირუნი ფოლადი
8Cr13MoV - მცირე რაოდენობით შეიცავს: ნახშირბადს, ქრომს, ვანადიუმს და მოლიბდენს. ფოლადი არც თუ ისე ცუდად ინარჩუნებს სიბასრეს, მისი ალესვა ძალიან მარტივია. მისი ანალოგია იაპონური AUS-8.
Al Mar Mini SERE 2020 Assisted Flipper ($64.00)
8Cr14MoV - თითქმის იგივეა, რაც 8Cr13MoV. თუმცა მაინც არის მცირედი სხვაობა. შედარებით მეტს შეიცავს ქრომს და კოროზიის მიმართ უფრო მდგრადია.
9Cr14MoV - ამ შემთხვევაში, ნახშირბადს უფრო მეტს შეიცავს, ვიდრე 8Cr13MoV, ასევე გაცილებით უფრო მტკიცე და ბასრია, მარტივად ილესება.
პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში წარმოებული ფოლადი - დანის წარმოებისთვის, ხშირად გამოიეყენება უკრაინული სარესორე ფოლადი 65Г. ძალიან გამძლე მასალაა, ასევე მდგრადია კოროზიის მიმართ, მისი მოვლა იოლი საქმე. რა თქმა უნდა, მინუსებიც აქვს: მალე ბლაგვდება, წვერი დეფორმირებას განიცდის.
Средний якутский нож (2900 P)
სარესორე ფოლადი 65Г-ის შემადგენლობა: ნახშირბადი (C) – 0,65-0,7%; სილიციუმი (Si) – 0,17-0,37%; მანგანუმი (Mn) – 0,9-1,2%; ნიკელი (Ni) -0,25%; ქრომი (Cr) – 0,25%; გოგირდი (S) 0,035%; ფოსფორი (P) – 0,035%; სპილენძი (Cu) – 0,2%; რკინა (Fe) – 97%.
ასევე მეტად გავრცელებულია რუსული ფოლადები, როგორიცაა: 65Х13, 50X14МФ და 40Х13. 65Х13 – ის ანალოგია, ამერიკული ფოლადი 440A და იაპონური AUS6. 40Х13 ქიმიური შემადგენლობა ძალიან წააგავს, ამერიკულ AISI 420 ფოლადს. ხოლო 50X14МФ-ის ანალოგია ფრანგული Z60.
როდესაც პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში წარმოებულ ფოლადზე ვსაუბრობთ, უნდა დავასახელოთ, საიარაღო (tool steel), დაშტამპული ფოლადი Х12МФ. ეს არის ბიუჯეტური ფოლადი, ამიტომაც დიდი პოპულარულობით სარგებლობს. მისი დამუშავება ძალიან მარტივია. სიბასრეს დიდხანს ინარჩუნებს, მისგან სანადირო დანებს ამზადებენ.
ნაწრთობის ოპტიმალური დიაპაზონია 59-61 HRс. რაც შეეხება მის შემადგენლობას: ნახშირბადი (C) - 1,55%, ქრომი (Cr) - 11,75%, მოლიბდენ (Мо) – 0,50%, ნიკელ (Ni) - 0,35%, ვანადიუმი (V) - 0,07%, მანგანიუმი (Mn) – 0,30%, სილიციუმი (Si) - 0,30%.
Х12МФ-ის ანალოგებია: ამერიკული - D2 და 440C Crusible Metals; რუსული - Х6ВФ, Х12Ф1, Х12ВМ: შვედური - 2310 და 19C27 გერმანული - 1.2379 ავსტრიული Bohler K340.
